20 Ιανουαρίου 2015
Η ιστορία της μίνι φούστας
Σύμβολο των swinging sixties, σημαία του φεμινισμού, συνώνυμο της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Μες στις κοριτσίστικες γκαρνταρόμπες συμπυκνώνεται το ασυμβίβαστο πνεύμα μιας ολόκληρης γενιάς....
Σύμβολο των swinging sixties, σημαία του φεμινισμού, συνώνυμο της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Μες στις κοριτσίστικες γκαρνταρόμπες συμπυκνώνεται το ασυμβίβαστο πνεύμα μιας ολόκληρης γενιάς.

Ένα στρίφωμα άλλαξε τα πάντα: πριν από τη δεκαετία του ’60, οι άγραφοι κανόνες της ευπρέπειας υποχρέωναν τα κορίτσια να ντύνονται σεμνά και συντηρητικά - σχεδόν σαν μικρογραφίες των μαμάδων τους. Κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί πως ένα γκρουπ από νεαρές γυναίκες, που σύχναζαν στο Chelsea του Λονδίνου, άκουγαν Beatles και χόρευαν ξέφρενους χορούς, θα αρνούνταν να συμβιβαστούν και θα τα ανέτρεπαν όλα. Η σχεδιάστρια Mary Quant -που μεταξύ των André Courrèges και John Bates θεωρείται η επικρατέστερη για τα εύσημα της ανακάλυψης του μίνι- εξομολογείται σήμερα πως, στην πραγματικότητα, το μίνι εφευρέθηκε από τα ίδια τα κορίτσια, που συνέρρεαν στη θρυλική boutique της Bazaar στην King’s Road και της ζητούσαν να κοντύνει το στρίφωμα ολοένα και περισσότερο. «Επικρατούσε αυτό το κλίμα πως οι κανόνες ήταν εκεί για να τους σπάσουμε» θα αποκάλυπτε σε πρόσφατη συνέντευξή της, στα 80 της πλέον χρόνια. Ήταν αναμενόμενο πως η μίνι φούστα και το μίνι φόρεμα θα προκαλούσαν αντιδράσεις, ωστόσο κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την έκταση που θα έπαιρνε το φαινόμενο. Στο πέρασμα μιας δεσποινίδας με ακάλυπτα πόδια, οι άντρες χτυπούσαν τα τζάμια και φώναζαν «είναι εξωφρενικό!». Στην Ελλάδα, η χούντα των συνταγματαρχών προσπάθησε να απαγορέψει την τάση - η προσπάθεια, όμως, σύντομα αποδείχθηκε μάταιη. Η μίνι φούστα είχε γίνει καθεστώς.

Κάθε γενιά χρειάζεται ένα poster girl να την εκπροσωπεί κι εκείνη το βρήκε στο αγγελικό πρόσωπο της βρετανίδας Twiggy, του μοντέλου με την εύθραυστη σιλουέτα και τα αγορίστικα μαλλιά, τις ζωγραφισμένες βλεφαρίδες, τα πολύχρωμα κολλάν και τα εξωφρενικά κοντά φορέματα. Η ομόλογός της στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ασυμβίβαστη αριστοκράτισσα Edie Sedgwick, θα γινόταν μούσα του Andy Warhol και θα έγραφε ιστορία ως factory girl (πολύ αργότερα θα την ενσάρκωνε στη μεγάλη οθόνη το fashion icon των 00s, Sienna Miller).
«Όταν κοιτάζω τα ρούχα που σχεδίαζα τότε, είναι ξεκάθαρο πως σηματοδοτούσαν το ανεβασμένο πνεύμα της εποχής» λέει η Quant, η οποία βάφτισε την προκλητική της δημιουργία δανειζόμενη το όνομα του εξίσου μικροσκοπικού αυτοκινήτου της, Mini Cooper: «Είχαν αυτήν την “πρόσεξέ με” ιδιότητα. Έλεγαν “η ζωή είναι ωραία”».

Το μίνι έγινε σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής. Μέσα από τα ελάχιστα τετραγωνικά εκατοστά του έμοιαζε να μιλά για το φεμινισμό, τη σεξουαλική επανάσταση, το δικαίωμα των γυναικών για αυτοδιάθεση. Συμπτωματικά ή όχι, η επικράτησή του συμπίπτει χρονικά με την εφεύρεση του χαπιού αντισύλληψης. Κάπως έτσι, ο δρόμος για μια γενιά που δεν συμβιβάζεται, δεν ντρέπεται και δεν φοβάται ανοίγει. Σύντομα η γκαρνταρόμπα των απλών κοριτσιών αλλά και των αστέρων του σινεμά είχε κοντύνει αξιοσημείωτα, οδηγώντας στην οριστική «επισημοποίηση» του μίνι το 1968, όταν η Jackie Kennedy επέλεξε να σταθεί νύφη στο πλευρό του Αριστοτέλη Ωνάση μες στο Valentino νυφικό της, που σταματούσε πάνω από το γόνατο.

Mε ένα μικρό διάλειμμα στα 70s, όπου στη μόδα επικράτησαν τα μποέμ, χυτά φορέματα και οι αυθάδεις καμπάνες, τα μίνι έκαναν ξανά την εμφάνισή τους στα 80s υπό τη μορφή στενών φορεμάτων με φουσκωτά μανίκια, ταγιέρ που αποτελούνταν από κοντές φούστες και σακάκια με βάτες κι απαστράπτουσες μίνι φούστες που έλαμπαν κάτω από την ντισκομπάλα. Στα μινιμαλιστικά 90s, το μίνι ακολούθησε τη διακριτική γοητεία της εποχής, με τους σχεδιαστές να ντύνουν τα supermodels Naomi, Cindy και Claudia με ελαστικά, μίνι, μονόχρωμα φορέματα, τα κορίτσια του Beverly Hills 90210 να πηγαίνουν σχολείο με τις στενές τζιν φούστες τους και τη Sharon Stone να σταυρώνει προκλητικά τα πόδια της στο Βασικό Ένστικτο.
Αυτό που κάποτε η Coco Chanel χαρακτήριζε «απλώς απαίσιο», σήμερα δεν μπορεί παρά να θεωρείται μια fashion πρωτοπορία, αλλά και μια σπουδαία σχεδιαστική καινοτομία: δίκαια το μίνι φόρεμα Banana Split της Mary Quant συμπεριλήφθηκε ανάμεσα στα 10 συλλεκτικά Design Classics γραμματόσημα, που κυκλοφόρησαν το 2009 από το βρετανικό ταχυδρομείο - ανάμεσά τους ο χάρτης του λονδρέζικου μετρό και ο κόκκινος τηλεφωνικός θάλαμος. Παρότι δεν αποτελεί το πιο δημοκρατικό ρούχο -αφού σίγουρα δεν απευθύνεται σε κάθε γυναίκειο σωματότυπο- κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αξία του: ποτέ άλλοτε ένα τόσο μικρό κομμάτι ύφασμα δεν κουβαλούσε πάνω του τόση ιστορία.

Ένα στρίφωμα άλλαξε τα πάντα: πριν από τη δεκαετία του ’60, οι άγραφοι κανόνες της ευπρέπειας υποχρέωναν τα κορίτσια να ντύνονται σεμνά και συντηρητικά - σχεδόν σαν μικρογραφίες των μαμάδων τους. Κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί πως ένα γκρουπ από νεαρές γυναίκες, που σύχναζαν στο Chelsea του Λονδίνου, άκουγαν Beatles και χόρευαν ξέφρενους χορούς, θα αρνούνταν να συμβιβαστούν και θα τα ανέτρεπαν όλα. Η σχεδιάστρια Mary Quant -που μεταξύ των André Courrèges και John Bates θεωρείται η επικρατέστερη για τα εύσημα της ανακάλυψης του μίνι- εξομολογείται σήμερα πως, στην πραγματικότητα, το μίνι εφευρέθηκε από τα ίδια τα κορίτσια, που συνέρρεαν στη θρυλική boutique της Bazaar στην King’s Road και της ζητούσαν να κοντύνει το στρίφωμα ολοένα και περισσότερο. «Επικρατούσε αυτό το κλίμα πως οι κανόνες ήταν εκεί για να τους σπάσουμε» θα αποκάλυπτε σε πρόσφατη συνέντευξή της, στα 80 της πλέον χρόνια. Ήταν αναμενόμενο πως η μίνι φούστα και το μίνι φόρεμα θα προκαλούσαν αντιδράσεις, ωστόσο κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την έκταση που θα έπαιρνε το φαινόμενο. Στο πέρασμα μιας δεσποινίδας με ακάλυπτα πόδια, οι άντρες χτυπούσαν τα τζάμια και φώναζαν «είναι εξωφρενικό!». Στην Ελλάδα, η χούντα των συνταγματαρχών προσπάθησε να απαγορέψει την τάση - η προσπάθεια, όμως, σύντομα αποδείχθηκε μάταιη. Η μίνι φούστα είχε γίνει καθεστώς.

Κάθε γενιά χρειάζεται ένα poster girl να την εκπροσωπεί κι εκείνη το βρήκε στο αγγελικό πρόσωπο της βρετανίδας Twiggy, του μοντέλου με την εύθραυστη σιλουέτα και τα αγορίστικα μαλλιά, τις ζωγραφισμένες βλεφαρίδες, τα πολύχρωμα κολλάν και τα εξωφρενικά κοντά φορέματα. Η ομόλογός της στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ασυμβίβαστη αριστοκράτισσα Edie Sedgwick, θα γινόταν μούσα του Andy Warhol και θα έγραφε ιστορία ως factory girl (πολύ αργότερα θα την ενσάρκωνε στη μεγάλη οθόνη το fashion icon των 00s, Sienna Miller).
«Όταν κοιτάζω τα ρούχα που σχεδίαζα τότε, είναι ξεκάθαρο πως σηματοδοτούσαν το ανεβασμένο πνεύμα της εποχής» λέει η Quant, η οποία βάφτισε την προκλητική της δημιουργία δανειζόμενη το όνομα του εξίσου μικροσκοπικού αυτοκινήτου της, Mini Cooper: «Είχαν αυτήν την “πρόσεξέ με” ιδιότητα. Έλεγαν “η ζωή είναι ωραία”».

Το μίνι έγινε σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής. Μέσα από τα ελάχιστα τετραγωνικά εκατοστά του έμοιαζε να μιλά για το φεμινισμό, τη σεξουαλική επανάσταση, το δικαίωμα των γυναικών για αυτοδιάθεση. Συμπτωματικά ή όχι, η επικράτησή του συμπίπτει χρονικά με την εφεύρεση του χαπιού αντισύλληψης. Κάπως έτσι, ο δρόμος για μια γενιά που δεν συμβιβάζεται, δεν ντρέπεται και δεν φοβάται ανοίγει. Σύντομα η γκαρνταρόμπα των απλών κοριτσιών αλλά και των αστέρων του σινεμά είχε κοντύνει αξιοσημείωτα, οδηγώντας στην οριστική «επισημοποίηση» του μίνι το 1968, όταν η Jackie Kennedy επέλεξε να σταθεί νύφη στο πλευρό του Αριστοτέλη Ωνάση μες στο Valentino νυφικό της, που σταματούσε πάνω από το γόνατο.

Mε ένα μικρό διάλειμμα στα 70s, όπου στη μόδα επικράτησαν τα μποέμ, χυτά φορέματα και οι αυθάδεις καμπάνες, τα μίνι έκαναν ξανά την εμφάνισή τους στα 80s υπό τη μορφή στενών φορεμάτων με φουσκωτά μανίκια, ταγιέρ που αποτελούνταν από κοντές φούστες και σακάκια με βάτες κι απαστράπτουσες μίνι φούστες που έλαμπαν κάτω από την ντισκομπάλα. Στα μινιμαλιστικά 90s, το μίνι ακολούθησε τη διακριτική γοητεία της εποχής, με τους σχεδιαστές να ντύνουν τα supermodels Naomi, Cindy και Claudia με ελαστικά, μίνι, μονόχρωμα φορέματα, τα κορίτσια του Beverly Hills 90210 να πηγαίνουν σχολείο με τις στενές τζιν φούστες τους και τη Sharon Stone να σταυρώνει προκλητικά τα πόδια της στο Βασικό Ένστικτο.
Αυτό που κάποτε η Coco Chanel χαρακτήριζε «απλώς απαίσιο», σήμερα δεν μπορεί παρά να θεωρείται μια fashion πρωτοπορία, αλλά και μια σπουδαία σχεδιαστική καινοτομία: δίκαια το μίνι φόρεμα Banana Split της Mary Quant συμπεριλήφθηκε ανάμεσα στα 10 συλλεκτικά Design Classics γραμματόσημα, που κυκλοφόρησαν το 2009 από το βρετανικό ταχυδρομείο - ανάμεσά τους ο χάρτης του λονδρέζικου μετρό και ο κόκκινος τηλεφωνικός θάλαμος. Παρότι δεν αποτελεί το πιο δημοκρατικό ρούχο -αφού σίγουρα δεν απευθύνεται σε κάθε γυναίκειο σωματότυπο- κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αξία του: ποτέ άλλοτε ένα τόσο μικρό κομμάτι ύφασμα δεν κουβαλούσε πάνω του τόση ιστορία.